Timbalan Perdana Menteri Fadillah Yusof berkata masa hadapan tenaga rantau ini, perlu diasaskan kepada perpaduan, rangka kerja yang praktikal dan manfaat bersama.
“Sebagai pengerusi Asean pada 2025, Malaysia komited sepenuhnya untuk mempromosikan dialog, membina konsensus dan memperkukuh rangka kerja serantau yang akan menjana masa hadapan tenaga yang lebih bersih, lebih selamat dan lebih inklusif,” katanya.
Beliau berkata demikian dalam ucaptama pada Mesyuarat Peralihan Tenaga Asean: Memperkukuh Kerjasama Serantau anjuran MyDigital.
Fadillah, yang juga menteri peralihan tenaga dan transformasi air berkata permintaan tenaga di Asean berkembang lebih pantas daripada purata global, iaitu pada kadar 3% setahun dan dijangka meningkat lebih daripada 60% menjelang 2040, memberikan peluang serta cabaran.
“Pertumbuhan ini, walaupun mencerminkan kedinamikan ekonomi kita, meletakkan kita dalam dilema yang mendesak: bagaimana kita dapat terus memacu kemajuan sambil melindungi kelestarian alam sekitar dan memastikan keterjangkauan kepada semua?
“Jawapannya terletak pada satu peralihan tenaga yang dikendalikan dengan baik, inklusif, dan diselaraskan dengan rapi, sesuatu yang mencerminkan kepelbagaian Asean sambil memajukan visi bersama,” katanya.
Beliau turut mengetengahkan kemajuan Asean di bawah Pelan Tindakan Asean bagi Kerjasama Tenaga (APAEC) Fasa II, dengan menyatakan bahawa tenaga boleh diperbaharui kini merangkumi 34% daripada kapasiti elektrik yang telah digunakan, walaupun perkongsiannya dalam jumlah bekalan tenaga utama kekal pada 16%.
“Vietnam telah memperluas kapasiti solar dengan pesat melebihi 20 GW sejak 2019; Indonesia mengetuai Just Energy Transition Partnership untuk beralih kepada sumber tenaga yang lebih bersih dengan sokongan sekurang-kurangnya USD20 bilion; Thailand mengamalkan model Bio-Circular-Green Economy untuk menyelaraskan kelestarian dengan produktiviti,” katanya.
Beliau turut mengulangi sasaran Malaysia untuk mencapai 70% kapasiti tenaga boleh diperbaharui menjelang 2050 di bawah Pelan Hala Tuju Peralihan Tenaga Negara (NETR).
Fadillah berkata integrasi serantau amat penting, terutamanya melalui mekanisme seperti Grid Tenaga Asean (APG) yang bertujuan membuka perdagangan kuasa rentas sempadan, dengan memanfaatkan taburan sumber tenaga boleh diperbaharui yang tidak sekata di rantau ini.
“Projek Integrasi Kuasa Laos-Thailand-Malaysia-Singapura (LTMS-PIP) merupakan contoh utama perdagangan elektrik multilateral yang membolehkan negara-negara bekerjasama untuk membekalkan tenaga boleh diperbaharui merentasi sempadan.
“Dari perspektif nasional, Malaysia telah memulakan perdagangan elektrik hijau rentas sempadan yang pertama dengan Singapura melalui ENEGEM (Pertukaran Tenaga Malaysia). Dalam tempoh hanya 148 hari, lebih 107 TWh elektrik hijau yang dijana daripada solar dan hidro, berjaya dihantar merentasi Tambak ke Singapura,” tambahnya.
Beliau menegaskan keperluan untuk menyelaraskan atribut hijau seperti Sijil Tenaga Boleh Diperbaharui (REC) di seluruh rantau ini, bagi meningkatkan keyakinan pelabur dan mengelakkan pengiraan berganda.
“Malaysia menyokong sepenuhnya satu rangka kerja Asean yang menyeluruh untuk atribut hijau yang sejajar dengan amalan terbaik antarabangsa,” katanya, sambil menambah bahawa perkara ini akan menjadi antara keutamaan semasa Pengerusian Asean oleh Malaysia.
Fadillah berkata Malaysia akan menggunakan platform sedia ada Asean, serta perkongsian baharu seperti Asean-Majlis Kerjasama Teluk dan dialog Asean-China, sambil menyatakan bahawa negara-negara Teluk membawa kepakaran besar dalam tenaga boleh diperbaharui berskala utiliti, manakala China menawarkan teknologi dan pembiayaan.
“Asean mesti berunding dari satu posisi kesepaduan. Pendekatan serantau yang diselaraskan meningkatkan kuasa tawar-menawar kita, menarik pelaburan berskala besar dan menghantar isyarat kukuh bahawa Asean terbuka kepada perniagaan hijau,” katanya.