Ia sebahagian daripada satu perubahan senyap diterajui S Vegiyathuman, tokoh yang percaya bahawa sukan mampu menjadi jambatan untuk menyatukan sebuah negara.
Pada Hari Malaysia, ketika rakyat mengenang apa yang mengikat mereka bersama, kisahnya wajar dikenang.
Bagi beliau, patriotisme bukan sekadar memenangi pingat.
“Patriotisme juga bermakna berjalan seiring dengan orang asing, melangkah bersama, dan meraikan degupan yang sama sebagai rakyat Malaysia,” kata Vegiyathuman.
Pada 1989, apabila beliau menganjurkan program separa maraton pertama Malaysia sejauh 21km, tujuannya bukan mencari publisiti.
Beliau mahu rakyat biasa merasai kepuasan menguji diri sendiri, sambil berasa sebahagian daripada sesuatu yang lebih besar.
Sebelum itu, beliau sudah menjadikan Malay Mail Big Walk — dikenali sebagai satu acara besar-besaran.
Jika pada 1960 penyertaannya kurang 3,000 orang, di bawah penganjurannya ia berkembang menjadi karnival yang menarik puluhan ribu.
Dari situlah lahir bintang sukan jalan kaki negara seperti K Thirumal — digelar ‘bapa jalan kaki Malaysia’ — diikuti V Subramaniam, Khoo Chong Beng, G Saravanan, Anastasia Karen Raj dan Yuan Yufang.
Bagi Vegiyathuman, ia lebih daripada sekadar sukan namun juga ‘alat penyatuan dan pembinaan negara’.
Rakyat berbilang kaum berlatih, berpeluh dan ketawa bersama — bukti bahawa pergerakan paling mudah pun mampu merapatkan masyarakat majmuk.
Dari cap jari ke jejak kaki
Dilahirkan di Bukit Mertajam pada 1941, Vegiyathuman sendiri pernah menjadi pelari.
Mewakili Sekolah Menengah Bukit Mertajam, beliau menjuarai acara merentas desa Pulau Pinang pada akhir 1950-an. Jurulatihnya ketika itu ialah guru KS Nijhar, yang kemudian menjadi pemimpin MIC.
Pengalaman awal itu membentuk hidupnya. Beliau menimba ilmu daripada pentadbir olahraga A Vaithilingam, yang dianggap mentornya.
Vaithilingam mengajarnya selok-belok teknikal dalam penganjuran acara sukan — ilmu yang kelak dimanfaatkan seluruh negara.
Pada 1960-an, beliau bekerja sebagai pemeriksa cap jari polis di Bukit Aman. Namun hatinya tetap pada olahraga.
Pada 1980-an, Datuk Bandar Kuala Lumpur ketika itu, Elyas Omar, mengajaknya menganjurkan larian hujung minggu di taman-taman bandar.
Acara itu menarik ribuan peserta, sekali gus memberinya keyakinan menganjurkan acara lebih besar.
Beliau akhirnya dilantik sebagai pengarah venue acara olahraga Sukan Komanwel 1998 di Kuala Lumpur, ketika namanya sudah sinonim dengan acara besar.
Dari 1985 hingga 2016, beliau menjadi setiausaha agung Persatuan Olahraga Wilayah Persekutuan (FTAA), sebelum dilantik presiden pada 2017.
Apabila berundur pada 2020, beliau adalah pentadbir paling lama berkhidmat, yang membentuk FTAA sebagai pusat pembangunan bakat akar umbi dan elit.
Si cerewet yang teliti
Mereka yang pernah bekerja dengannya mengingatkan betapa beliau sangat teliti.
Bekas pelari berpagar Anto Keney Martin berkata mengenai peranan beliau di RHB Centennial Run 2013:
“Beliau sangat tepat dalam setiap aspek keselamatan. Tiada ruang untuk kesilapan. Walaupun hujan sebelum subuh, beliau orang pertama tiba di lokasi untuk pastikan acara berjalan lancar.”
Ketelitian itu meningkatkan standard. Vegiyathuman bukan sahaja mengasaskan Maraton Antarabangsa Kuala Lumpur — pelopor kepada Standard Chartered KL Marathon hari ini — malah memperkenalkan kejohanan olahraga antara bank.
Katanya, acara antara bank itu antara pencapaiannya yang paling membanggakan.
“Ketika itu, sebahagian besar pasukan kebangsaan lahir daripada kejohanan ini. Pekerja masih boleh berlatih dan bersinar untuk Malaysia,” katanya.
Malah, pada satu ketika, 70% atlet trek dan balapan negara datang daripada kejohanan itu.
Legasi yang hidup
Aktivis sukan akar umbi Dina Rizal berkata, asas program FTAA hari ini dibina daripada usaha Vegiyathuman.
“Semangat untuk dekati belia terus berkembang. Legasinya masih hidup,” katanya.
Beliau turut dihormati di peringkat antarabangsa — menjadi pengadil jalan kaki di Olimpik Athens 2004, Kejohanan Dunia 1999 di Seville dan temasya Paralimpik.
Vegiyathuman juga mengendalikan kursus di seluruh Asia untuk melahirkan pengadil serta penganjur baharu.
Pada 2014, beliau menerima darjah kebesaran sempena Hari Wilayah Persekutuan. Namun mereka yang mengenalinya tahu, pengiktirafan bukanlah tujuan beliau.
Kebahagiaannya datang daripada melihat ribuan rakyat Malaysia di garisan permulaan, bersatu dalam tujuan.
Bangga melihat generasi baharu
Hari ini, pada usia 84 tahun, Vegiyathuman berkerusi roda akibat kecederaan saraf tunjang. Sejak 2020 beliau tinggal di pusat jagaan khas.
Tubuhnya mungkin lemah, namun semangatnya terhadap olahraga Wilayah Persekutuan tetap menyala.
“Apabila saya lihat program akar umbi FT hari ini, cara bakat muda dicungkil dan dibimbing, usaha saya tidak sia-sia.
“Bagi saya, bukan soal kemuliaan diri. Ia tentang memberi peluang kepada rakyat Malaysia menjadi sebahagian daripada sesuatu yang besar. Sama ada anda bakal juara atau sekadar mahu habiskan acara jalan kaki, anda tetap milik komuniti itu,” katanya.
Namun, beliau mengaku ada detik sunyi. “Saya rasa kesepian di sini kadang-kadang. Saya rindukan rakan-rakan dalam dunia olahraga,” ujarnya, yang kini tinggal berasingan daripada keluarga demi tidak menyusahkan mereka.
Pengajaran Hari Malaysia
Pingat-pingatnya datang dari merentas desa, bukan podium antarabangsa.
Tetapi ramai atlet mendapat peluang kerana platform yang dibinanya.
Presiden FTAA, V Pulanthiran merumuskan:
“Beliau menginspirasi ramai pegawai dan atlet, menjadi mentor dan juga sahabat. Selama empat dekad, beliau nadi olahraga Malaysia — tangan yang tidak kelihatan tetapi memastikan denyut sukan komuniti terus hidup.”
Sambutan Hari Malaysia 16 September mengingatkan kita bahawa patriotisme bukan sekadar mempertahankan sempadan atau memenangi pingat.
Kadang-kadang, ia sesederhana mencipta peluang untuk rakyat berjalan bersama, ketawa bersama, dan mendorong satu sama lain mara lebih jauh.
Dalam dunia yang terpecah, imej ribuan orang melangkah di jalan yang sama membawa makna lebih besar daripada ucapan mana-mana pemimpin.
Itulah gambaran yang Vegiyathuman hadiahkan kepada Malaysia, berulang kali.
Langkahnya mungkin perlahan kini, tetapi acara yang dimulakannya masih berjalan.
Setiap kali rakyat Malaysia memakai kasut untuk jalan kaki atau maraton komuniti, secara sedar atau tidak, mereka meneruskan visinya tentang perpaduan.