Awang Azman Pawi dari Universiti Malaya berkata pandangan Ketua PAS Sungai Buloh Zaharudin Muhammad mengenai perkara itu menunjukkan parti itu bergantung kepada politik identiti dan keraguannya terhadap pelantikan bukan Melayu untuk jawatan penting dalam kerajaan.
Beliau berkata sokongan Ahli Jawatankuasa Pusat PAS Zuhdi Marzuki terhadap Zaharudin – yang telah memuatnaik gambar Leftenan Jeneral Johnny Lim di Facebooknya yang kini dipadam – menunjukkan bahawa pandangan sedemikian terpendam dalam PAS.
“Ia mencerminkan aliran pemikiran yang konsisten dalam kalangan kumpulan tertentu dalam parti yang telah lama didoktrinkan dengan kerangka ‘perjuangan Melayu-Islam’, yang eksklusif dan mencurigakan parti lain terutama bukan Melayu dan DAP.
“Zaharudin dikenali dalam PAS sebagai seorang yang lebih berpandangan keras. Apabila tokoh-tokoh seperti Zuhdi, yang pernah menjadi pengarah strategik PAS, memberikan sokongan mereka, ia menunjukkan ideologi ini bergema di kalangan pemimpin kanan tertentu.
“Pemimpin-pemimpin ini bukan sahaja berpengaruh, tetapi juga terlibat dalam menggubal dasar parti,” katanya kepada FMT.
Awang Azman berkata puak ulama mengawal PAS, terutama apabila Majlis Syura yang dianggotai ulama kekal sebagai badan pembuat keputusan tertinggi parti itu.
Tambahnya, pendirian dan kenyataan rasmi PAS dalam banyak isu kontroversi cenderung kepada naratif digemari oleh ulama dalam PAS berbanding teknokrat.
“Oleh itu, boleh dikatakan kenyataan Zaharudin bukan kes terpencil tetapi mencerminkan ideologi yang telah lama berkembang dalam PAS,” kata Awang Azman.
Pada 24 Jun, Zaharudin menimbulkan kontroversi dengan memuat naik satu catatan di Facebook yang membuat spekulasi bahawa Malaysia mungkin mempunyai perdana menteri China yang pertama dalam tempoh 30 hingga 40 tahun akan datang.
Hantaran dibuat selepas Lim menjadi rakyat Malaysia pertama berketurunan Cina dilantik sebagai jeneral dalam tentera.
Setiausaha Agung PAS Takiyuddin Hassan secara terbuka membidas hantaran itu, berkata ia bertentangan dengan pendirian parti. Beliau juga memberi amaran bahawa tindakan tatatertib akan diambil terhadap anggota yang terlibat dalam kelakuan tidak sensitif.
Bagaimanapun, Zuhdi mempertahankan Zaharudin, menyalahkan DAP kerana didakwa ‘memainkan sensitiviti’ dan mencipta kontroversi daripada isu itu.
Sehingga kini, tiada pemimpin lain yang secara terbuka mengkritik Zaharudin, menantu presiden PAS Abdul Hadi Awang, berhubung perkara itu.
Ulama atau teknokrat, PAS bersatu secara ideologi
Walaupun terdapat perpecahan antara ulama dominan dan teknokrat, Awang Azman dan Azmil Tayeb dari Universiti Sains Malaysia berkata kedua-dua puak secara ideologi bersatu dan koheren, dengan perbezaan lebih berkaitan dengan pendekatan mereka.
Azmil berkata PAS bukan sekadar sebuah parti politik. Beliau berkata ia adalah gerakan yang berakar umbi dalam indoktrinasi ideologi yang dikekalkan melalui sesi ‘usrah’ biasa dan aktiviti lain yang serupa.
“Tidak kira golongan mana kerana mereka semua mempunyai ideologi sama dan melalui program indoktrinasi sama. Cuma sesetengah pemimpin tidak ragu-ragu menunjukkannya secara terbuka manakala yang lain lebih suka merahsiakannya.
“Puak konservatif telah mengawal parti sepenuhnya sejak 2015. Tidak ada kebimbangan mengenai perpecahan dalam parti, terutamanya antara ulama dan puak teknokrat.”
Awang Azman berkata individu seperti Takiyuddin dan Naib Presiden PAS Ahmad Samsuri Mokhtar adalah kunci kepada strategi luar parti dan imej antara etnik demi survival politiknya di peringkat nasional.
Beliau berkata ulama lebih tegas dalam naratif agama mereka, menganggap pelantikan kerajaan bukan Islam ke jawatan penting sebagai ‘ancaman simbolik’ kepada kuasa Melayu-Islam.
“Para teknokrat dalam pada itu memahami bahawa, dalam sistem demokrasi berbilang kaum, pendekatan sebegini boleh mencemarkan imej nasional PAS. Tetapi PAS konsisten dari segi ideologi dalam memperjuangkan nilai-nilai Islam dalam dasar negara dan cara hidup kita.
“Oleh itu, ideologi asas mereka adalah sama, tetapi pendekatan mereka berbeza.”