Awal minggu ini, Utusan Malaysia melaporkan lebih 203 kemalangan berkaitan bas direkodkan di negara ini antara Januari 2023 dan Mei tahun ini, mengakibatkan 39 kematian, 68 cedera parah dan 197 cedera ringan.

Wan Agyl, pengasas badan pemikir pengangkutan My Mobility Vision, berkata statistik tersebut menunjukkan rekod keselamatan jalan raya negara adalah ‘kegagalan negara’.

“Ia memerlukan lebih daripada pembaikan jangka pendek,” tambahnya.

Beliau berkata kemalangan itu, walaupun berbeza dalam punca khusus, namun ia adalah kesan terhadap sistem pengangkutan yang mengalami tekanan teruk akibat tekanan kos dan tenaga kerja, serta titik buta peraturan.

“Di satu pihak, terdapat permintaan yang semakin meningkat; lebih ramai orang melancong, lebih banyak perjalanan sekolah, lebih banyak kilang menyewa.

“Dari segi lain pula, terdapat kekurangan teruk pemandu terlatih dan sepenuh masa dan margin sangat tipis sehingga pengendali terpaksa mengambil risiko hanya untuk memastikan perniagaan mereka terus hidup,” katanya kepada FMT.

Polis mengaitkan kemalangan itu berpunca daripada memandu laju, penyelenggaraan kenderaan yang lemah, kegagalan mekanikal dan tekanan yang dikenakan kepada pemandu oleh pengendali bas.

Yusri berkata kesilapan pemandu adalah faktor utama di sebalik kemalangan ini, sambil menambah bahawa ramai daripada mereka keletihan kerana memandu terlalu lama tanpa rehat, manakala yang lain kurang pengalaman mengendalikan bas atau berada di bawah pengaruh alkohol dan dadah.

Wan Agyl menggesa rangka kerja pekerjaan di seluruh negara untuk pemandu yang memastikan gaji yang adil, jam kerja terkawal dan kestabilan kerjaya.

Beliau berkata pemandu bas lazimnya diupah dengan kontrak ‘longgar’ dan bukannya diberi pekerjaan tetap, tidak seperti negara seperti Jepun di mana pemandu bas komersial ditapis secara perubatan, dilatih dan diambil bekerja di bawah sistem nasional.

“Di Singapura, Penguasa Pengangkutan Darat memberi kontak perkhidmatan bas berdasarkan prestasi, bukan hanya harga, bagi memastikan standard keselamatan adalah sebahagian daripada model perniagaan.

“Malah di Dubai, syarikat seperti Dubai Taxi Corporation menjalankan sistem pekerjaan pemandu berstruktur dengan keselamatan dan perkhidmatan terbina dalam operasi mereka. Malaysia boleh melakukannya, tetapi kita tidak buat,” katanya.

Wan Agyl berkata tetapan semula struktur akan melibatkan pematuhan pendigitalan supaya semua bas komersial mempunyai peranti GPS masa nyata yang merekodkan kelajuan dan jarak.

Untuk layak mendapat permit operasi, syarikat bas juga perlu menyelenggara log penyelenggaraan terperinci, tambahnya.

“Ia bermakna mengaudit dan menggred pengendali bas berdasarkan prestasi keselamatan dan membatalkan kelayakan firma gred rendah daripada memenangi kontrak kerajaan atau pelancongan.

“Dan ini bermakna akhirnya menggubal undang-undang yang menyebabkan pengarah dan pengendali syarikat bertanggungjawab, bukan hanya orang yang mengendalikannya apabila kecuaian sistemik membawa kepada bahaya,” katanya.

Wan Agyl menggesa penubuhan pasukan petugas keselamatan bas kebangsaan di bawah Kementerian Pengangkutan, dengan perwakilan daripada Jabatan Pengangkutan Jalan (JPJ), Agensi Pengangkutan Awam Darat (APAD), Institut Penyelidikan Keselamatan Jalan Raya Malaysia dan pemain industri.

“Tiada sebab untuk keselamatan pengangkutan berpecah-belah apabila nyawa terancam,” katanya.